PepsiCo Türkiye Agro Müdürü Ahmet Bozdoğan, “PepsiCo Türkiye ekibi olarak bu konuda yenileyici tarım uygulamalarından sözleşmeli tarıma, çiftçileri bilinçlendirmeyi amaçlayan eğitim odaklı çalışmalardan tarımda teknoloji kullanımına kadar uzanan birçok alanda çalışmalar gerçekleştiriyoruz.”
PepsiCo’nun pep+ stratejisi kapsamında özellikle ‘Pozitif Tarım’ başlığı altında Türkiye’de yaptığı çalışmalardan bahsedebilir misiniz?
PepsiCo aynı zamanda dünyanın en büyük tarım işletmelerinden biri. Bu sebeple tarım bizim şirketimiz için değer zincirimizin ayrılmaz bir parçası. Bugün sizin de ifade ettiğiniz gibi küresel olarak tüm tarım faaliyetlerimizi PepsiCo’nun PEP+ stratejisinin üç temel başlığından biri olan ‘Pozitif Tarım’ başlığı altında yürütüyoruz. Bu strateji doğrultusunda temel olarak bir yandan toprağın dayanıklılığını arttırmaya odaklanılırken aynı zamandan ekosistemleri iyileştirerek eski haline getirmek için PepsiCo’nun faaliyette bulunduğu tüm ülkelerde çalışmalar yapılıyor. Biz de PepsiCo Türkiye ekibi olarak bu konuda yenileyici tarım uygulamalarından sözleşmeli tarıma, çiftçileri bilinçlendirmeyi amaçlayan eğitim odaklı çalışmalardan tarımda teknoloji kullanımına kadar uzanan birçok alanda çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Bu çalışmaları yürütmek üzere 266 kişilik bir tarım ekibimiz var. Böyle bir ekibin Türkiye’deki birçok tarım işletmesinde olmadığını rahatlıkla söyleyebilirim. Bunun dışında 107.000 ton patatesi depolayabildiğimiz en yeni teknolojilere sahip 7 depolama tesisimiz var. 20 şehirde binlerce çiftçi ile sözleşmeli tarım kapsamında birlikte çalışıyoruz. Agro Akademi ile çiftçilerimizi destekliyor, sunduğumuz eğitim imkânlarının yanı sıra sahadaki uygulamalarımızla çiftçilerimizin bilinçlenmesini sağlıyoruz.
Sürdürülebilir tarım konusunda önemli projelerinizden biri olan “Naturalis”teki hedefleriniz nedir?
Daha önce de ifade ettiğim gibi ‘Pozitif Tarım’ başlığı altında yaptığımız çalışmaların önemli unsurlarından birisi de toprağı koruyarak beslemek. Özellikle organo-mineral gübre kullanımının bu konuda çok fayda sağladığını biliyoruz. Bu farkındalıkla biz de PepsiCo Türkiye olarak yiyecek fabrikalarımızda oluşan organik atıklardan önce biyogaz, akabinde de çıkan posayı minerallerle zenginleştirerek kendi organomineral gübremiz Naturalis’i üretiyoruz. Böylece sözleşmeli çiftçilerimizin patates yetiştirdiği tarlalarda bu gübremizin kullanımını sağlayarak organik atıklarımızdan toprağa mineraller geçmesine yardımcı oluyoruz. Naturalis’in organik içeriğinin yanı sıra besin de sağladığı için toprağa daha faydalı olduğunu söyleyebilirim. Sürdürülebilir tarım programı kapsamında zenginleştirilen yeni Naturalis Plus organomineral gübre tarla denemelerini önümüzdeki dönemde başlatacağız. Doz denemeleri ile en etkin organomineral gübre çalışmalarına devam edeceğiz. Bu kapsamda patates üretiminde kimyasal kullanımını %40’a kadar düşürdük. Buna paralel “gübre kaynaklı karbon ayak izimizi %11,5 oranında düşürmek” ve “gübre fiyatlarında %5-15’lik tasarruf” hedeflerimiz arasında yer alıyor. Gübremizin PepsiCo ekosistemi içerisindeki farklı ülkelerde de kullanılmasını sağlamak, sunduğumuz bu iyi örneği bugün olduğu gibi gelecekte de farklı ülkelere ihraç etmeye devam etmek de hedeflerimiz arasında…
Türkiye’de patates üretiminde çiftçilerle güçlü bir işbirliği yapıyorsunuz. Bu konuda çalışmalarınız ne durumda? Önümüzdeki dönem hedefleriniz konusunda bilgi verebilir misiniz?
Daha önce de ifade ettiğim gibi sözleşmeli tarım kapsamında uzun bir süredir çiftçilerimizle birlikte çalışıyoruz.Türkiye’deki 20 şehirde toplam 50.000 dönüm arazi üzerinde binlerce çiftçi ile birlikte üretim yapıyoruz. Bugün Türkiye’deki cipslik patates üretiminin yüzde 63’ünü bizimle birlikte çalışan çiftçilerinizin gerçekleştirdiğini söylersem yaptığımız üretimin büyüklüğünü çok daha iyi anlatmış olurum. Tabii ki sadece üretimde değil, tüm süreç boyunca çiftçilerimizin yanındayız. Ayrıca ülkemizde 8 yıldır cipslik patates denilen özel bir tür olan patates tohumlarını ve cinslerini yetiştirmek için tarım alanında çalışan yerel bir şirketin desteği ile tohum geliştirme ve ar-ge çalışmaları gerçekleştiriyoruz. Bu işbirliği sayesinde topraksız tarım olarak da bilinen, hidroponik sistem ile cipslik patates tohumlarının neredeyse tamamı Türkiye’de yetiştiriliyor.
Pozitif Tarım kapsamında ne tür yenileyici tarım uygulamaları gerçekleştiriyorsunuz?
Toprak sağlığı, su yönetimi, gübre kullanımı, biyolojik çeşitlilik ve topluma odaklanan yenileyici tarım; toprağa dayanıklılık kazandırırken ekosistemleri iyileştirip eski haline getiren uygulamalarla tarımda gerçek bir dönüşüm yaratabilir. Biz bu sebeple PepsiCo olarak önümüzdeki 10 yılın belirleyicisinin yenileyici tarım uygulamaları olacağını öngörüyor ve bu konuda birçok çalışma yapıyoruz. Özellikle teknoloji ve dijitalleşmeyi çok etkin bir şekilde kullanıyoruz. Örneğin ülke olarak su riskinin yüksek olduğu bir coğrafyada bulunuyoruz. Bu açıdan düşük basınçlı sulama teknolojilerine yönelik yatırımlar önceliklerimiz arasında yer alıyor.
Makine parkurumuzu da bu doğrultuda sürekli düşük tüketimli yeni nesil makinelerle yeniliyoruz. Bugüne kadar Pozitif Tarım uygulamaları kapsamında yaptığımız teknoloji yatırımları sayesinde, iş birliği yaptığımız çiftçilerin tarlalarında 2010 yılından beri net tarla verimlerinin %30 oranında artığını söyleyebilirim. Ayrıca depo fireleri de %26 oranında azaltıldı. Düşük basınçlı sulama teknolojileri ve sağladığımız verim artışıyla; birim patates üretimi için tüketilen su miktarını %50, birim patates üretiminde salınan CO2 seviyesini de %50 azaltarak sürdürülebilir tarım için güzel bir örneğe imza attık.
Lay’s Yenileyici Tarım Projesi’ni hayata geçirdik
Bununla birlikte Croptrak adlı uygulamamızla tüm tarlalarımızda yapılan uygulamaları 2 yıldır online olarak takip ediyor ve aldığımız verilere göre çiftçilerimizi yönlendiriyoruz. Bu uygulamaya entegre ettiğimiz erken uyarı sistemleri ile tarlalarımızın bulunduğu lokasyonun meteorolojik verilerini anlık olarak takip edip, gerekli işlemleri anlık olarak yapabiliyoruz. Ekilen patateslerin fizyolojik dönemini ve o tarlaya yapılan uygulamaların verilerini kullanan bu yapay zekâ bize hastalıklar için riskli dönemi erkenden bildiriyor. Böylece biz de çiftçilerimizi bu konuda yönlendiriyor, gerekli ilaçlamaları zamanında yapmalarını sağlıyor, verim ve kalitenin istenen seviyede olmasını sağlıyoruz.
Bu sisteme entegre ettiğimiz bir uygulama ile tarlalarımızda kullanılan su tüketimini daha da azaltmayı hedefliyoruz. Bölgenin meteorolojik verilerini, uydu görüntüleme teknolojisini, toprak nemini ölçen sensörleri kullanarak patatesin hangi dönemde ne kadar su ihtiyacı olduğunu yapay zekâ ile belirliyoruz. Böylece çiftçilerimizi patatesleri bu verilere göre sulama yapmaları için yönlendirebiliyoruz. Bu sayede hem su hem de enerji kaynaklarımızı doğru kullanırken çevresel sürdürebilirliğe de katkı sağlıyoruz.
Bununla birlikte bir süre önce PepsiCo Vakfı desteği ve Anadolu Meraları iş birliği ile hayata geçirdiğimiz Lay’s Yenileyici Tarım Projesi’ni hayata geçirdik. Konya’da Anadolu Meraları liderliğindeki uygulama arazisinde yeşil gübreleme, kompost özütü, başta olmak üzere yenileyici tarım uygulamaları kullanarak ürün yetiştirmeyi amaçlıyoruz. Bu proje bize yenileyici tarım uygulamaları ile ilgili araştırma yapma imkanı verirken aynı zamanda çiftçilerin de bu konuda alacakları eğitimlerle bilinçlenmesine katkı sağlayacak.
Diğer taraftan Agro Akademi üzerinden birçok çiftçiyi bilinçlendirmek için çalışmalar yürütüyorsunuz… Bu konuda gündeminizde neler var? Ajandanızdan bahseder misiniz?
Daha önce de ifade ettiğim gibi Pozitif Tarım yaklaşımımızın önemli parçalarından biri de çiftçileri bilinçlendirmek. Bu kapsamda Agro Akademi ile 15 yıldır çiftçilerimizi destekliyoruz. Düzenlediğimiz geniş katılımlı yıllık eğitimlerimizin yanı sıra ziraat mühendislerimiz Türkiye’nin dört bir yanındaki tarlalara düzenli olarak ziyaretler yaparak çiftçilerimize tarla hazırlığı, ekim, gübreleme, ilaçlama sulama gibi alanlarda danışmanlık vererek onları kendilerini geliştirmelerine katkı sağlıyorlar.
Biz de bu konuda süreklilik ve sürdürülebilirlik esas. O yüzden üretimin başından sonuna kadar en fazla 15 günde bir üreticilerimiz ve tarlalarını ziyaret ediyoruz. Onlara teknik destek veriyor ve danışmanlık sağlıyoruz. Oluşabilecek riskleri, hastalık ve zararlıları yerinde ve erken dönemde tespit ederek hızlıca tedbir alınmasını sağlıyoruz. Bu platform aracılığıyla bugüne kadar tüm Türkiye’de yaklaşık 20 bin saatin üzerinde eğitim verdik. Bununla birlikte patates tedarik ettiğimiz yetiştiricileri finansal olarak da destekliyoruz. Bu kapsamda gübre ve tohum satın alımında çeşitli gelir kaynakları ve ön ödeme imkânı sağlıyoruz. Ayrıca çiftçilerimiz tohum satın alırken bankalardan kredi alma ihtiyacı duyarlarsa PepsiCo sözleşmelerini teminat olarak da kullanabiliyorlar.
