Rusya – Ukrayna savaşı hem politik hem ekonomik yönden dünya gündeminde tüm sıcaklığıyla yer alırken birçok sektörü derinden etkileyecek tsunami dalgaları beklenmeye başlandı. Özellikle tarım alanında dünyayı besleyen Rusya, Taban Gıda’nın da buğdayda en büyük tedarik pazarlarından. Asya, Afrika, Avrupa ve Amerika pazarlarında 20’ye yakın ülkeye transit ticaret gerçekleştiren, Türkiye’de buğday tedarik pazarının lideri Taban Gıda Ceo’su Hasan Hacıhaliloğlu, Rusya-Ukrayna savaşının dünya tarım ekonomisi üzerine etkileri ve beklentiler üzerinde değerlendirmede bulundu. Hasan Hacihaliloğlu ‘fiyatlarda bir süre dalgalanmalar olacaktır ancak bu sürecin sonunda bazı firmaların Rusya’da faaliyetleri daralacağından bizim için ciddi fırsatlar söz konusu’ diyor.
Rusya 2021 yılında yaklaşık 38 milyon ton buğday ihraç etti, Haziran 2022 sonuna kadar da 31 milyon ton buğday ihraç etmesi bekleniyor. Rusya bugün 75 milyon tonun üzerinde buğday üretimiyle dünyayı besleyen dev bir güç. Aynı şekilde Ukrayna da sahip olduğu ekim alanlarıyla Rusya’dan sonra gelen büyük üreticilerden biri. Bu iki dev üretim üssünün savaşı dünyayı derinden etkileyen tarımsal emtiada kriz beklentilerine de neden oluyor.
“Her yıl 25 milyon tona yakın buğday ihracatı yapan Ukrayna savaş öncesi bu rakamın 18 milyon tonunu gerçekleştirmişti” diyen Taban Gıda CEO’su Hasan Hacıhaliloğlu, “Ukrayna’nın savaş sonrası, geçtiğimiz hasat dönemine ait ihraç edebileceği 6 milyon ton buğdayı daha var. Liman, nakliye gibi savaş sonrası ortaya çıkan birçok sorundan dolayı bu ihracatın gerçekleşeceğini düşünmüyoruz.
Bu da ister istemez bu ticaret hacminin başka bölgelere kaymasına ve fiyatların yükselmesine sebep oluyor. Daha büyük sıkıntı önümüzdeki hasat ile ilgili. Ekim- Kasım aylarında ekilen bölgeler var. Aynı zamanda ekilip zarar görmüş alanlar da olacaktır. Ukrayna da bunun dışında önümüzdeki 1 ay içerisinde ekim alanları ve arazileri olacak. Savaşın 1 ay daha sürmesi bile ekimin yapılamamasına; dolayısıyla buğday, mısır, çiçek başta olmak üzere tarımsal emtianın üretiminin azalmasına ve fiyatların yukarıda kalmasına sebep olacaktır. Bunun yanında Amerika’daki kuraklık gibi bölgesel sorunlar da eklenince önümüzdeki sezon belki de dünyanın hiç görmediği fiyatlara şahit olabiliriz” dedi.
Taban Gıda’nın Rusya’dan gerçekleşen buğday alımı 1.170.427 metrik ton
Yıllık ticaret hacmi 1,5 milyon tonun üzerinde gerçekleşen Taban Gıda, 2021 sonu itibari ile 4,5 milyar TL ciroya ulaştı. Bir önceki yıla göre yüzde 50’nin üzerinde büyüyen şirket, 2022 yılında tonaj bazlı yüzde 20, ciro bazlı yüzde 30 büyüme hedefliyor. “Türkiye’nin 500 Büyük Şirketi” sıralamalarında ilk 200’de yer alan Taban Gıda; üretim, lojistik ve depolama alanlarına 3 yıllık süreçte 100 milyon dolarlık yatırım yaparak global pazardaki gücünü artırma ve tedarik yapısını büyütme hedefinde. “Taban Gıda’nın 2021’de Rusya’dan gerçekleştirdiği buğday alımı 1.170.427 metrik ton…
Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle birçok dünya devi firma yaptırımlar yüzünden Rusya’dan çekildi. Bu gelişme Taban Gıda olarak daha güçlü varlık göstermemizi sağlayacak, pastadaki payımızı artıracaktır” diyen Hasan Hacıhaliloğlu “Ticaret hacmimizin yeni sezonda hedeflerimizin üzerine çıkmasını bekliyoruz. Ukrayna ile son 1.5 aydır hiçbir şekilde ticaret yapamıyoruz. Rusya tarafında ise derin limanlarda yüklemeler ve ticaret devam ediyor. Tabi ki navlun fiyatları, sigorta şartları gibi etkilediği noktalar var” şeklinde konuştu.
Yatırımlar devam edecek
Filomuzu genişletmeyi düşünüyoruz. Rusya’daki un fabrikası yatırımında son aşamaya geldik. Ancak savaş bizi bir süre bekleyip görmeye itti. Ticaretimizle ilgili belirsizliklerimiz var tabii çünkü en büyük tedarikçimiz Rusya’ydı.
Ukrayna’nın ekim sıkıntısına girmesi büyük problemlere sebep olabilir.
“Tarım ekonomisi şu an savaşa odaklansa da sektörün gündeminde iklim değişikliği gibi sorunlar her zaman sıcaklığını koruyor. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de gündemi meşgul eden bir konu. Ülkemizde mısır üretimi artarken buğday üretimi düşüyor, verimlilik sebebiyle çiftçi mısırı tercih ediyor. Yine de savaş şu an ülkenin sıcak gündeminde” diyen Hacıhaliloğlu, “Rusya’ya şu an uygulanan ve önümüzdeki süreçte uygulanabilecek yaptırımlar gidişatı belirleyecek. Ülke olarak buğday, mısır, arpa ve ayçiçeği gibi ürünlerde dışa bağımlılığımız her sene artıyor. İthalat yapmak zorunda kalıyoruz.
Türkiye özelinde buğday ekim alanları gitgide azalıyor. Mısır, çiçek ve yağlı tohumlar artıyor. Ekilmeyen küçük arazilerin sayısı gitgide artıyor. Savaşın sürmesi durumunda, Ukrayna’nın ekim sıkıntısına girmesi büyük problemlere sebep olabilir. Özellikle yağlı tohumlarda Ukrayna’nın saf dışı kalması hem Türkiye’yi hem dünyayı büyük sıkıntılarla karşı karşıya bırakır” dedi. Un ihracatında da uzun vadede dengeler değişecek.
Türkiye un ihracatında dünyada birinci, makarna ihracatında ise ikinci sırada yer alıyor. Ancak bu sektörü de Rusya-Ukrayna savaşı etkileyecek görünüyor.
Taban Gıda Ceo’su Hasan Hacıhaliloğlu, “Türkiye un ihracatında hala lider konumunda. Rusya’nın da en büyük müşterilerinden ve pazarlarından biri Türkiye. Yaptırımlar devam ederse bu artarak devam edecek. Belki Rusya için Türkiye transit ticaret noktası olacak. Türkiye üzerinden birçok ülkeye ticaret gerçekleştirilecek.
Rus buğdayının diğer büyük üretici ülkelerin yanında fiyatları aşağıda kalmıştı, bu bizim için avantajdı. Daha rekabetçi fiyatlar verebildik. Bu bir süre daha bu şekilde devam edebilir. Un ihracatında lider olmamızın en büyük sebebi Rusya’nın sağladığı avantajlar. Rusya üretim fazlasını ihracata yönlendirdiği zaman liderlik bizim elimizden gidecektir. Bir diğer tehlike ise Irak tarafında. Türkiye Irak’a da büyük oranda un ihracatı yapıyor ancak ülkemizin bu konumunu birkaç sene içinde kaybedeceğini düşünüyoruz. Çünkü Irak kendi yapılanmasını kuruyor. Yeni fabrikalar açılmaya başladı. Bu pazarı kaybederse Türkiye büyük yara alacak” dedi.
Önümüzdeki hasat döneminde yem hammaddeleri pazarında büyüme hedef
Taban Gıda önümüzdeki 3 yıllık süreçte tedarik zincirini destekleyecek üretim ve lojistik yatırımları ile buğday dışında soya ve ayçiçeği küspesi, arpa, mısır, buğday kepeği gibi yem hammaddeleri çeşitliğinin yer aldığı ürün grubunda da pazar payını yükseltme hedefinde. 2022 yılında bu alanda önemli bir büyüme hedefi koyan marka, değişen gündemle birlikte özellikle fiyat artışlarına bağlı nakit akışında yaşanan dalgalanmalar ve nakit sermaye ihtiyacından dolayı büyüme hedefini 2023 yılı olarak güncelledi.
Hasan Hacıhaliloğlu ‘Yaşanan savaş ve ticaretteki belirsizlikler fiyatları çok ciddi oranda yukarı doğru hareketlendirdi. Piyasalardaki belirsizlik ve bankacılık sistemlerindeki güvensizlik nedeni ile nakit sermaye ihtiyacı arttı. Bu da bizim farklı sektörler için korumada kalmamızı sağladı. Yem hammaddeleri pazarı oldukça büyük bir pazar. Bizim büyüme projeksiyonumuzun da önemli alanlarından biri. Ancak bu hedefi 2023 yılı olarak güncelledik. Çünkü son dönemde fiyatlarda ciddi bir artış söz konusu. Nakit sermaye yoğunluğu olan bir süreçteyiz. Ancak önümüzdeki hasat döneminde yem hammaddeleri sektöründe de ciddi hacimlere ulaşma hedefindeyiz’ dedi.
