Sektörünüz ve Türkiye özelinde değerlendirdiğinizde 2019 yılı şirketiniz açısından nasıl geçti?
Son 10 yıllık verilere bakıldığında ülkemizde yılda ortalama 5,6 milyon ton kimyevi gübre tüketildiği görülmektedir. 2019 yılında döviz kurlarının 2018’e göre daha stabil bir seyir izlemesi, faizlerin düşmesi, uluslararası piyasalarda kimyevi gübre ve hammadde fiyatlarının az da olsa gerilemesi yurt içinde gübre fiyatlarını düşürdü. Bu gelişmeler sonucunda yılın ilk yarısında beklentilerin üzerinde bir talep gerçekleşti. Ancak sonrasında tarım alanlarının yeterli miktarda yağış almaması kimyevi gübre taleplerini dönemsel olarak azalttı. Yine de buna rağmen yılsonu itibariyle 2019 yılının toplamda 5,7 milyon tona yakın gübre tüketimiyle tamamlandığı tahmin edilmektedir.
GÜBRETAŞ olarak bir önceki yıla yakın satış miktarıyla tamamladığımız 2019 yılını özellikle Ar-Ge, tesis yatırımları ve bilinçli tarımı yaygınlaştırma faaliyetlerimizle oldukça verimli şekilde tamamladık.
Bu yıl içerisinde şirketiniz bünyesinde yaptığınız yatırımlar, yeni ürünler, lansmanlar vb. gelişmeler nelerdir?
2019 yılına GÜBRETAŞ tarihinin en yüksek yatırım bütçesi hedefiyle başlamıştık. Borsaya tabi bir şirket olarak sonbaharda açıkladığımız finansal verilere göre, 2019’un ilk 9 aylık döneminde konsolide yatırımlarımızı bir önceki yılın aynı dönemine oranla %73,6 artırarak, üçüncü çeyrek sonu itibariyle toplam 99,3 milyon TL’lik yatırım harcaması gerçekleştirdik. Yılın son çeyreğindeki yatırımlarla birlikte bu rakam daha da yükselecektir.
Yurt içi yatırımlarımız içinde en önemlisini İskenderun’da gerçekleştirdik. Toplam 59 milyon TL’lik bu yatırımla son teknolojiye sahip lojistik depolarımızın yanı sıra İskenderun Bölge Müdürlüğümüzün ve Ar-Ge çalışmalarımızın önemli bir sacayağı olan İskenderun Laboratuvarı’nın inşasını 11 ay gibi kısa sürede tamamlayıp yaz sonunda devreye aldık. Bölgedeki lojistik kabiliyetimizi yükselten bu yatırım sayesinde toplam depolama kapasitemizi de %35 artırarak 500 bin tona yükselttik. Kocaeli’deki Yarımca Tesisleri’nde çalışmalarına başladığımız liman dolgu projesinde de önemli bir aşama kaydettik. Bu projenin ilk fazını 2020 yılında 45 milyon TL’lik yatırımla tamamlayacağız. Yarımca’da ayrıca 15 milyon TL bütçeli depolama tankları inşamız da devam etmektedir.
2019 yılında Ar-Ge alanındaki faaliyetlerimizi de artan bir ivmeyle sürdürdük. Mayıs 2018’de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından onaylanan GÜBRETAŞ Ar-Ge Merkezi, 28 çalışanı ve devam eden 5 projesi ile çalışmalarını sürdürmektedir. Yürütülen projelerden bir tanesi Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı TAGEM tarafından desteklenmektedir. Bu projede 2 üniversite, 7 Tarımsal Araştırma Enstitüsü ve 2 özel şirket ile çalışmaktayız.
TAGEM projesiyle üniversite-kamu-sanayi iş birliği konusunda önemli bir adım atmış olan GÜBRETAŞ Ar-Ge Merkezi, bu alandaki faaliyetlerini genişletmektedir. Mart 2019’da Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) ile imzalanan iş birliği protokolü kapsamında üniversite bünyesindeki Ar-Ge Serası kurulumu için 2019 yılında teknik proje hazırlığı tamamlandı.
Diğer yandan Ar-Ge çalışmalarıyla verimlilik ve kaliteyi artırma amaçlı yeni ürün desenleri geliştirmeye de devam ediyoruz. Özellikle 2006’da başlatılan Türkiye Toprak Verimliliği Haritası projemizde elde ettiğimiz verilere göre geliştirdiğimiz bölgeye ve bitkiye özel gübreler ile sektörün en geniş ürün çeşitliliğine sahip şirketi haline geldik. Bu kapsamda, son dönemde ülkemizde üretim alanı genişletilmesine izin verilmesiyle gündeme gelen ıslah edilmiş endüstriyel kenevir bitkisi için 2019 başında özel bir taban gübresi (K-Expert) geliştirdik. Aynı zamanda ülkemizin önemli yeraltı zenginliklerinden Bor elementi de içeren bu gübre, kenevir tarımında ihtiyaç duyulan bitki besin elementlerini doğru oranda karşılayarak yüksek verim artışı sağlamaktadır.
2019 yılında bilinçli tarımı yaygınlaştırmaya yönelik çalışmalarınızda kaç üreticiye ulaşabildiniz?
Bilinçli tarımın yaygınlaşması ve üreticilere farkındalık kazandırılması amacıyla yıllardır tarımsal öğretime öncülük eden GÜBRETAŞ, bu toplantılarda özelikle toprak analizi ve bilinçli bitki beslemenin tarımsal üretim açısından önemine vurgu yaparak tarımda bilginin gücünü artırmayı hedeflemektedir.
GÜBRETAŞ olarak arazide verdiğimiz ücretsiz tarımsal danışmanlık hizmetleri kapsamında 2019 yılında yaklaşık 4.500 noktada 42 binden fazla tarımsal üreticiye ulaştık.
Bu kapsamda 2019 yılında Türkiye genelinde 3 binden fazla noktada arazi gözlem ve reçetelendirme çalışması gerçekleştiren uzman ziraat mühendislerimiz, 8 binden fazla üreticiye arazisinde birebir bilgi desteği verdi. 2019 yılı boyunca köy kahvelerinden il merkezlerindeki salonlara kadar 1.500’den fazla noktada düzenlediğimiz eğitim ve bilgilendirme toplantılarına ise 32 bine yakın üretici ile ziraat mühendisi katıldı. Bunların yanı sıra düzenlediğimiz tarla ve bahçe günü etkinliklerinde 4.600 civarında üretici, model üretimi alanı uygulamalarının sonuçlarını yerinde görüp inceleme imkânı buldu.
Bitkisel ürünün ve toprağın ihtiyaçlarına göre geliştirdiğimiz özel gübrelerimizin bilinçli gübreleme programıyla sağlayacağı faydaları göstermek için yıllardır farklı illerde model üretim alanları da kurmaktayız. Bu alanların sayısı her yıl artıyor. 2017’ye kadar 3-5 noktada yapılan bu uygulamayı, 2018’de 18 noktaya ve 2019’da 27 noktaya çıkardık. Bu model üretim alanlarımızdan aldığımız verim ve kalite, her zaman bölge ve ülke ortalamasının çok üzerinde seyretmektedir.
Bu model üretim alanlarındaki çalışmaların sonuçlarını ise hasat dönemlerinde düzenlenen tarla ve bahçe günü etkinlikleriyle bölgedeki önder çiftçilerimiz ve kamuoyuyla paylaşmaya devam ediyoruz. 2019’daki hasat günlerinde de üreticilerimizi mutlu eden güzel sonuçlara ulaştık. Bunlardan birkaçını örnek olarak paylaşmak isterim:
- Samsun Terme’deki fındık hasadında bölge ve Türkiye ortalamasının 4 katı,
- Balıkesir Gömeç’teki yağlık zeytin hasadında da ağaç başına bölge ortalamasının 2,5 ve Türkiye ortalamasının 4 katı,
- Kahramanmaraş’taki uygulamada, mısır üretiminde bölge ortalamasına göre %50 daha fazla, Türkiye verimlilik ortalamasının ise 2,5 katı üzerinde,
- Konya Altınekin’de yapılan ayçiçeği hasadında bölge ortalamasına göre %20, Türkiye ortalamasına göre ise %40’ın üzerinde,
- Konya’nın Çumra ilçesindeki şekerpancarı hasadında il ortalamasının %35’i Türkiye verim ortalamasına göreyse %65’in üzerinde verim elde ederken, aynı zamanda %19,6 gibi yüksek bir polar oranı ile kaliteli sonuca ulaştık.
Kısacası, GÜBRETAŞ olarak çiftçilerimizin bilinçlenmesini ve bereketli bir hasat elde etmelerini çok önemsiyoruz. Bu amaçla model üretim alanı uygulamalarını önümüzdeki yıllarda artırarak sürdürmeyi hedeflemekteyiz.
Bilinçli tarımı yaygınlaştırma faaliyetlerinizde teknolojik imkanları da kullanıyor musunuz?
Sosyal sorumluluk anlayışıyla iyi tarım uygulamalarını yaygınlaştırmayı misyon edinen GÜBRETAŞ, üreticilerimize farklı kanallardan tarımsal danışmanlık hizmeti vererek sektördeki öncülüğünü sürdürmektedir. GÜBRETAŞ olarak eğitim toplantılarında ve arazide verdiğimiz tarımsal danışmanlık hizmetini çağrı merkezi olarak işleyen danışma hatları ve mobil uygulama gibi teknolojik kanallarda da desteklemekteyiz.
Geçen yıl devre aldığımız Üretici Danışma Hattı ve Whatsapp Danışma Hattı kanalıyla üreticiler, istedikleri her yerden ve istedikleri zamanda bu hatları arayarak uzman ziraat mühendislerinden bilgi desteği alabilmektedir.
Mobil uygulamanın Uzmana Sorun bölümünden ve danışma hatları üzerinden GÜBRETAŞ ziraat mühendislerine soru ileten üreticilerin sayısında da önceki yıla oranla ciddi bir artış oldu. Danışma hatları kanalıyla 2019’da yaklaşık 6 bin üreticinin tarımsal üretimle ilgili soruları, ziraat mühendislerimiz tarafından cevaplandırıldı.
Uzman ziraat mühendislerinin birikimleriyle geliştirdiği etkili gübreleme programları ile tarımda verime ulaşmanın yolunu cebe taşıyan GÜBRETAŞ, üreticilerin dilediği yerden ve istediği anda 50’den fazla bitki besleme programına erişmesini sağlayan bir mobil uygulamayı da geçtiğimiz yıllarda kullanıma sunmuştu. GÜBRETAŞ’ın geliştirdiği “bitki besleme sektörünün ilk mobil uygulaması” EGP, 2019’da yenilenen yüzü ve içeriğiyle tarımsal üreticilere rehberlik etmeye devam etmektedir. Kategorilere ayrılmış ürün listesiyle üreticilerin bitki besleme programlarını kolaylaştırmaktadır. Mobil uygulama içerisine yeni eklenen hobi tarımına yönelik bitki besleme programları ve tarımsal üretimle ilgili video galerinin yanı sıra bilinçli tarımla ilgili özel içerikler de üreticilerin yoğun ilgisini çekmektedir.
Tüm cep telefonlarında kullanılabilen GÜBRETAŞ EGP uygulamamızın öne çıkan yönlerinden biri de anlık mesajlaşma ve fotoğraf paylaşımı özelliğiyle uzman ziraat mühendislerinden canlı destek alma imkânı sunmasıdır. Böylece üreticiler, merak ettikleri konuları mobil uygulamadaki Uzmana Sorun bölümünden girerek, ziraat mühendislerimizden ücretsiz tarımsal danışmanlık hizmeti alabilmektedirler.
Genel olarak 2020 yılından beklentiniz nasıl? Bu yıl için hedefleriniz ve genel stratejileriniz neler olacak? Sektörel olarak baktığınızda bu yıl bizi nasıl gelişmeler bekliyor?
Yeni yılda Türkiye’deki olumlu ekonomik gidişata paralel olarak tarım sektöründe de büyümenin devam edeceğine inanıyoruz. Ayrıca Türkiye’nin makroekonomik göstergelerindeki iyileşmelerle birlikte finansman maliyetlerinde yaşanan düşüş, 2020 yılında sektörü pozitif yönde etkileyecek bir diğer faktör olacaktır.
2020 yılı ürün fiyatlarında ise üreticiler lehine dengeleme olmasını ummaktayız. Üretici gelirlerinin artması, gübre sektörü başta olmak üzere bütün tarım sektörünün canlanmasına zemin hazırlayacaktır. Üreticinin kredi maliyetlerinin düşmesi de tarım sektörüne olumlu yansıyacaktır. Yeni yılda gübre tüketiminin 2019 yılına göre artacağı beklentimiz bulunmaktadır.
Yeni yılda GÜBRETAŞ olarak operasyonel ve finansal hedeflerdeki çıtamızı bir üst seviyeye taşımaya çalışırken, bir yandan da sektöre öncülük ettiğimiz bilinçli tarım faaliyetlerini de artan ivmeyle sürdürmeyi hedefliyoruz. Bu kapsamda bilinçli tarım eğitimleri, tarımsal danışmanlık, arazi reçetelendirme ve model üretim alanı uygulamalarımızla daha fazla noktada daha fazla üreticiye ulaşarak, tarımda verimlilik artışına katkı sağlamaya ve bu topraklara değer katmaya devam edeceğiz.
